Ιωάννης Νικολίτσας
(Θέρμο 1889 - Αθήνα 1966)
Αθανασίου Παλιούρα, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Για το γιατρό, τον άνθρωπο και τον πολιτικό Ιωάννη Νικολίτσα δεν έγραψαν ούτε ένα βιβλίο παρά λίγες στήλες σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά, παρόλη την σπουδαία προσωπικότητα, τον μεγάλο του αγώνα για την υγεία των κατοίκων της ορεινής Αιτωλίας και το μεγαλόπνοο για την εποχή του πολιτικό έργο. Τελευταία μόνο σε πανηγυρική εκδήλωση στην «πάτρια γη», το Θέρμο, το καλοκαίρι του 2005 η φιλόλογος Αγλαΐα Σύρρου τόλμησε με λυρισμό και πάθος μια πρώτη σκιαγραφία του ανδρός, κι έπλεξε ένα ύμνο έτσι όπως του έπρεπε για την ανιδιοτελή προσφορά στον τόπο μας αλλά και στο έθνος.
1. ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΟΛΕΜΟ (1889-1940).
Ο Ιωάννης Νικολίτσας ήταν το πρώτο παιδί του Αθανασίου και της Κασσάνδρας, το γένος Ευθυμίου. Ακολούθησαν η αδερφή του Παναγιώτα, σύζυγος αργότερα του Κωνσταντίνου Τσάτσου από τον Πλάτανο Ναυπακτίας και η Αρετή σύζυγος ύστερα του Δημήτριου Τσακανίκα. δημάρχου Αγρινίου που απέκτησε μαζί του δυο γνωστούς έγκριτους και επώνυμους επιστήμονες, τον Αθανάσιο και τον Βασίλειο.
Ο Ιωάννης μετά τις γυμνασιακές σπουδές φοίτησε στην Ιατρική στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών και μετά το πτυχίο και τις σχετικές έρευνες ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Ιατρικής. Ήταν η εποχή που ακούγονταν τα σαλπίσματα του α' παγκοσμίου πολέμου. Ο νεαρός γιατρός βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και για δέκα ολόκληρα χρόνια δουλεύει ακατάπαυστα στα χαρακώματα, στις αντίξοες καιρικές συνθήκες, στα αντίσκηνα, στα χιόνια, στα λιοπύρια, στα βουνά και στα χωριά, παλεύοντας με το χάρο για να κρατήσει στη ζωή τραυματίες και ασθενείς του πολέμου.
Μετά τον πόλεμο επιστρέφει στη γενέτειρα πόλη, το Θέρμο, και αφιερώνεται στην υπηρεσία της υγείας όχι μόνο των συμπολιτών του, αλλά ολόκληρης της ορεινής περιοχής Τριχωνίδας και Ναυπακτίας. Γύριζε παντού μ ένα άσπρο άλογο, ήταν «ο αναμενόμενος, όλων των πασχόντων», ήταν «ο άγγελος της ελπίδας» όλων των ασθενών, «ήταν η μεγάλη παρηγοριά» όλης της περιοχής. «Έτσι ανεβασμένος στο άσπρο του άλογο έμοιαζε σαν τον Αη-Γιώργη και τον περιμέναμε όλοι να κάνει το θαύμα του», έλεγε μια γερόντισσα καθώς διασώζει την προφορική παράδοση στον καλογραμμένο της λόγο η Αγλαΐα Σύρρου. Δύο μόνο χαρακτηριστικά αξίζει να σημειώσουμε εδώ για να δείξουμε τη σπουδαιότητα του ανδρός : α) ήταν μοναδικός στις διαγνώσεις καθώς αφουγκραζόταν με το αφτί του μόνο τον ανθρώπινο οργανισμό. Τόσο εντύπωση έκανε στον ιατρικό κόσμο της εποχής του ώστε να του προσδώσουν τον χαρακτηρισμό «δεινός ωτακουστής του πόνου» και β) από κανένα ποτέ δεν πήρε χρήματα, ή άλλο υλικό αντάλλαγμα. Ήταν για την εποχή ο ιεραπόστολος της αγάπης, ένας άλλος Σβάιτσερ στη δική του πατρίδα.
1928. Ήταν ώριμος πλέον και κοινωνικά καταξιωμένος. 39 χρονών. Εκλέγεται με το Λαϊκό κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη βουλευτής Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Η πολιτική του σταδιοδρομία διακόπτεται το 1936 με τη δικτατορία του Μεταξά. Ήδη όμως είχε αποκτήσει πολιτική εμπειρία με τη συμμετοχή του στο νομοθετικό έργο, σ' ένα κράτος που είχε μεγάλα νομοθετικά κενά, σ' ένα κράτος που πάσχιζε να τακτοποιήσει τα ερείπια της Μικρασιατικής καταστροφής.
Ο Νικολίτσας ξαναγυρίζει στο Θέρμο, στην αγαπημένη του επιστήμη την ιατρική, αφιερώνοντας ξανά ψυχή και σο5μα. Ιδιαίτερα στα δίσεχτα χρόνια της κατοχής επιδίδεται στον άνισο αγώνα συχνά με φτωχά μέσα, χωρίς φάρμακα, ρίχνει όλο το βάρος στη σωτηρία των παιδιών, πάει παντού, μέρα-νύχτα, αυτός ο ευαίσθητος και ασυμβίβαστος, ο ανιδιοτελής που ήταν προσωποποίηση της αξιοπρέπειας.
2. Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ - ΝΕΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1947 -1966
Ύστερα από τον Εμφύλιο αφιερώθηκε συστηματικότερα στην πολιτική. Συνέχισε με το Λαϊκό κόμμα, ύστερα με τον Ελληνικό Συναγερμό του Παπάγου και τέλος με την ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή. «Προικισμένος με φυσικά χαρίσματα είχε την τέχνη του λόγου, την επικοινωνιακή πολιτική και με τους απλούς και μετους επώνυμους ανθρώπους. Πάντα όρθιος άκουγε τα αιτήματα των πολιτών και όπου μπορούσε έδινε άμεσες λύσεις. Δεν έκανε όμως συμβιβασμούς, δεν υποχωρούσε, δεν ήταν ο πολιτικός του ρουσφετιού», γράφει ο Λεωνίδας Παπασσάβας. Οι ικανότητες του, ιδιαίτερα η διορατικότητα του φαίνονται από το δημιουργικό έργο που πέτυχε. Από το 1935, όταν ήταν υφυπουργός Υγιεινής και Αντιλήψεως στην κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη προώθησε νομοσχέδια για την υγεία πρωτοποριακά για την εποχή του και με μεγάλη απήχηση στο λαό. Ως πρόεδρος του ΠΙΚΠΑ από το 1947-1950, αναμόρφωσε και αναδιοργάνωσε το ευαίσθητο αυτό ίδρυμα με σειρά μέτρων και αποφάσεων. Ως υπουργός Εσωτερικοί το 1954 κατέθεσε μελέτες και βασικά νομοσχέδια που αφορούσαν στη Διοίκηση, στην Αποκέντρωση και Τοπική Αυτοδιοίκηση, στη Δημόσια ασφάλεια, στην Ιθαγένεια και στην Αγροφυλακή (Διοικητικός και Κοινοτικός κώδικας Ν.Δ. 2888/1954, Διοικητική Αποκέντρωση Ν.Δ. 3206/1955, Αγροφυλακή Ν.Δ. 3030/1954, Κώδικας Ιθαγένειας Ν.Δ. 3370/1955). Ο ίδιος περιοδεύει ανά την Ελλάδα για να διαπιστώσει αν εφαρμόζονται οι διατάξεις των νόμων, νουθετεί και συμβουλεύει, αγωνιά και αγωνίζεται. Με την αποκέντρωση, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά κατέστησε; όπως έλεγε ο ίδιος, «τους νομάρχες μικρούς πρωθυπουργούς».
Ο πολιτικός κύκλος του Ιωάννη Νικολίτσα έκλεισε το 1966 με το θάνατο του σε ηλικία 77 ετών. Πίσω έμεινε η ανάμνηση του πατριώτη, του δυνατού επιστήμονα, του φιλάνθρωπου και έντιμου, του μετρημένου και λιτού βίου, του συνετού και ώριμου πολιτικού. Οι γνωρίζοντες ξέρουν ότι το Πρωτοδικείο Αγρινίου είναι δικό του έργο, η συμβολή του για τη λειτουργία του Αεροδρομίου Αγρινίου ήταν καταλυτική, η Αγροτική Τράπεζα του Θέρμου, γέφυρες σε ποτάμια, πρώτες ασφαλτοστρώσεις σε επαρχιακούς δρόμους, πίεζε υπουργούς και υπηρεσιακούς παράγοντες για μεγαλύτερα ή μικρότερα αναγκαία έργα. «Η πολιτική είναι ουσία», έλεγε συχνά «και ο πολιτικός είναι υπηρέτης και διάκονος του λαού». Ο ίδιος το πίστευε, το τηρούσε και το εφάρμοζε.
Δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα στόλιζαν την προσωπικότητά του: Ευαισθησία και αξιοπρέπεια. Πάμπολλα περιστατικά διηγούνται παλιότεροι επιβεβαιώνοντας την καθολική αυτή εκτίμηση, Η αξιοπρέπεια του ήταν εσωτερική και όχι επίπλαστη. Υπήρξε αυστηρός με τον εαυτό του και τους στενούς συγγενείς του, δούλευε με στόχο το συμφέρον του συνόλου, ποτέ του ατόμου, άκουγε πολύ και μιλούσε λίγο.
Εκείνες τις δύσκολες και σκληρές εποχές η κοινωνία καθώς έβγαινε μέσα από ερείπια και αίματα που επεσώρευσε ο β' παγκόσμιος πόλεμος, είχε τεράστιες ελλείψεις σε ανάγκες και υποδομή. Οι πιέσεις ήταν μεγάλες, καθημερινές και κάποτε αφόρητες.
Ο πολιτικός Ιωάννης Νικολίτσας έβλεπε, άκουγε, ένιωθε, ζούσε αυτή την πραγματικότητα. Αυτός που με την ιατρική σκόρπισε παντού παρηγοριά είχε χρέος ως πολιτικός να αναθερμάνει την ελπίδα και να αγωνιστεί για την εκπλήρωση των ατομικών και συλλογικών επιδιώξεων της κοινωνίας. Άπειρα έγγραφα δύο Υπουργείων, απ' όπου πέρασε, φέρνουν την υπογραφή του και πολλά υπομνήματα έφταναν ως τους αρμόδιους φορείς για τα κοινό, προβλήματα που αντιμετώπιζε ο τόπος, άνθρωποι και καλλιέργειες.
Τον γνώρισα από κοντά το 1958. Ήταν βουλευτής και ήμουν φοιτητής. Ήθελα απλά να γνωρίσω τον παλιό, από τα φοιτητικά χρόνια, στενό και γκαρδιακό φίλο του πατέρα μου, μια και τους συνέδεε και τους δυο η Ρωσκά Ευρυτανίας και η κοινή πνευματική πορεία που είχαν, ο ένας στην ιατρική και ο άλλος στη νομική και στα γράμματα.
Όρθιος απέναντί μου, άπλωσε προστατευτικά και τα δυο του χέρια ως τους ώμους μου, με κοίταξε ίσα στα μάτια και μουπε: «έχεις το παράστημα και τη λεβεντιά του αγαπημένου μου φίλου του Τάκη, του πατέρα σου. Εύχομαι να του μοιάσεις και στο ήθος». Δεν πήρα το βλέμμα μου από πάνω του. Τον περιεργαζόμουνα. Βούρκωσαν τα μάτια του. Σκέφθηκα τότε και τη θυμάμαι πάντοτε αυτή τη σκέψη «Ο γνήσιος πολιτικός είναι πρώτα απ' όλα ευαίσθητος άνθρωπος;. Τότε μόνο εκφράζει το λαό. Όπως ο Ιωάννης Νικολίτσας».
Αναδημοσίευσση απο τον ιστότοπο http://www.epoxi.gr/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B1/persons65.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου