0 Εμείς οι Κραβαρίτες, έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε περήφανοι για τους προγόνους μας

Aναδημοσίευση απο τον ιστότοπο: 

http://www.e-nafpaktia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=16343%3A2016-04-23-16-20-05&catid=1%3Alatest-news&Itemid=50

Γράφει ο Καθηγητής του Πανεπιστήμιου Κρήτης

  Δημήτρης Καραγιώργος

Πολύς λόγος γίνεται για το όνομα «Κράβαρα».

Και στο παρελθόν, η χρήση αυτού του ονόματος, έφερνε πολλούς σε αμηχανία. Για κάποιο λόγο, πολλοί ένοιωθαν άβολα να συμβιβαστούμε με την ιδέα οτι είμαστε Κραβαρίτες.

Το «πρόβλημα» φαίνεται να πρωτοεμφανίζεται όταν σημαντικός πεζογράφος, ο Καρκαβίτσας, δημοσίευσε το 1896, σε 54 επιφυλλίδες, στην εφημερίδα «Εστία» ένα από τα κορυφαία του έργα: «το ζητιάνο». Εκεί προσπάθησε να περιγράψει παραστατικά την αμάθεια, την εξαθλίωση και τις δεισιδαιμονίες του απλού λαού, της ελληνικής υπαίθρου, και μας κληροδότησε ένα από τα αριστουργήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Ενώ η ιστορία, όχι απαραίτητα πραγματική, εκτυλίσσεται στη Θεσσαλία, ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές του είναι ένας «επαγγελματίας ζητιάνος» από τα μέρη μας, που, κατά τον συγγραφέα, επινοεί τρόπους και εκμεταλλεύεται την αμάθεια, τη θρησκοληψία και τη δεισιδαιμονία του λαού, για να επιβιώσει.

Με το χρόνο, ο χαρακτηρισμός Κραβαρίτες και Κράβαρα, φαίνεται να απόκτησε μειωτικό, προσβλητικό, ακόμη και υβριστικό χαρακτήρα. Αλλά είναι λίγο παρατραβηγμένο να κατηγορήσουμε τον Καρκαβίτσα για ρατσισμό ή εμπάθεια για τους συντοπίτες μας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ξεπερνάμε τέτοιες υπερβολές και «ατοπήματα», χρησιμοποιώντας τον όρο «ποιητική αδεία». Επιτρέπουμε, δηλαδή, στους δημιουργούς υπερβολές ή αστοχίες, εμπρόθετες ή απρόθετες, επειδή εξυπηρετούν τα έργα τους. Κορυφαίος, σε παγκόσμιο επίπεδο, ο Καζαντζάκης έχει κάνει ανάλογα «ατοπήματα» και υπερβολές, ή επέδειξε «ανεξήγητη» συμπεριφορά την εποχή της Γερμανικής Κατοχής, και γενικά την εποχή της οφειλόμενης Εθνικής Αντίστασης. Να αναφέρω άλλο ένα παράδειγμα από τη Λειτουργία. Οι ψάλτες, πολλές φορές ψέλνουν έναν αιρετικό στίχο: «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς», αντί το «πρέσβευε υπέρ ημών». Κατά την άποψη της Εκκλησίας, η Θεοτόκος μόνο μεσιτεύει. Τα προνόμιο της σωτηρίας ανήκει μόνο στο Χριστό - Θεό. Ας τα χαρακτηρίσουμε, λοιπόν, όλα αυτά λειτουργικά ατοπήματα που υπηρετούν την τέχνη και τη δημιουργία, ή και
συγγνωστά αμαρτήματα.

Ακόμη και να ήταν πραγματική η ιστορία του «Ζητιάνου», το να γενικεύουμε καταστάσεις από μια περίπτωση είναι απαράδεκτο. Καθένας είναι υπεύθυνος για τα δικά του έργα και τις δικές του επιλογές. Και η συνείδησή του δεν μπορεί να συμψηφιστεί με κανενός άλλου.

Η απόδοση συλλογικής ευθύνης δείχνει μικρότητα, εμπάθεια, Ρατσισμό. Ακόμη και η εβραϊκή παράδοση που μας την κληροδότησε, την αποποιήθηκε από την εποχή του προφήτη Ιερεμία, πολύ προ Χριστού.

Και πάμε στις πηγές, προϊστορικές και ιστορικές, αναφορικά με τους Καρβαρίτες. Γιατί μόνο οι πηγές είναι ασφαλείς σύμβουλοι, είτε μας αρέσουν, είτε όχι. Η Ιστορία είναι δύσκολη επιστήμη, και γι’ αυτό ενδιαφέρουσα. Όλες οι πηγές, λοιπόν (που δεν μας επιτρέπει το σημείωμα να παραθέσουμε εδώ) προϊστορικές και ιστορικές, συμφωνούν – και δεν γνωρίζω πηγές που να υποστηρίζουν το αντίθετο – πως τα Κράβαρα, που σήμερα περιορίζονται, γεωγραφικά, στην Ορεινή Ναυπακτία, κατά καιρούς στην αρχαιότητα, καταλάμβαναν και ολόκληρη, σχεδόν, τη Στερεά Ελλάδα.

Κραβαρίτες είναι οι απόγονοι του αρχαιότερου λαού της Αιτωλίας, των Κουρητών, οι οποίοι από τη Φρυγία της Μ. Ασίας ήρθαν στην Κρήτη, και απ’ εκεί στα μέρη μας μέσω Εύβοιας.

Στην Κρήτη μνημονεύονται σαν «άγρυπνοι φύλακες» του Δία, που κάλυπταν με τον θόρυβο των όπλων και των κρουστών οργάνων τους, τους κλαυθμούς του, για να μη τον ακούσει ο θεός Κρόνος.

Σ΄ αυτούς αποδίδεται η εφεύρεση του πολεμικού χορού της «πυρίχης» που χορεύουν ακόμη και σήμερα οι Πόντιοι, ενώ στην Εύβοια θεωρούνταν οι εφευρέτες των χάλκινων όπλων – έτσι πήρε και το όνομά της η Χαλκίδα από Αλίκυρνα. Γενικά πιστεύονταν ως ο λαός που έθεσε τις βάσεις του πολιτισμού, στο μεγαλύτερο ελλαδικό χώρο. Περιορίστηκαν στο ανατολικό άκρο του σημερινού νομού μας, αφού νικήθηκαν από τους Λέλεγες οι οποίοι ήταν Αιολείς, με αρχηγό τον Αιτωλό.

Από τις πηγές φαίνεται πως ήταν παρόντες σε όλες τις μεγάλες στιγμές τις Προελληνικής και Ελληνικής Ιστορίας.

Συμμετείχαν στην Αργοναυτική Εκστρατεία, στον Τρωικό Πόλεμο, στους Βυζαντινούς χρόνους κατά των εχθρών του Βυζαντίου, στην Επανάσταση του ’21. Μάλιστα, ο Μακρυγιάννης, συμπολεμιστής των Κραβαριτών στο Μεσολόγγι, θα γράψει στα Απομνημονεύματά του: Η Πατρίδα, ένα μεγάλο μέρος της Ελευθερίας της το οφείλει στους Κραβαρίτες». Και πολλές πηγές αναφέρουν πως διάφοροι οπλαρχηγοί, σε διάφορες ηρωικές στιγμές της πατρίδας, με καμάρι διεκδικούσαν το προσωνύμιο Κραβαρίτης.

Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση της λέξης Κουρήτης ή Κραβαρίτης. Η λέξη Κουρήτης προέρχεται από τη λέξη «Κάρα» (κεφαλή). Κουρήτης (Κούρος) σημαίνει νέος και ρωμαλέος άνδρας, αλλά και όρος, «Κούριον όρος».

Μια άλλη εκδοχή λέει πως σαν πολεμικός λαός που ήταν, από το χτύπημα που έκαναν στο πίσω μέρος της κεφαλής στην Κάρα, σε έναν χαρακτηριστικό τρόπο πολέμου, επονομάσθηκαν (Καρηβαρείτες), δηλαδή, αυτοί που προκαλούσαν την «Καρηβαρεία» τη ζάλη ή τον πόνο στο κεφάλι.

Με το χρόνου, η «κάρη» έγινε κρανίο, έτσι επονομάσθηκαν «Κραβαρίτες». Το προσωνύμιο αυτό, φαίνεται, το πήραν από το 426 π.Χ. στον πόλεμο με τους Αθηναίους. Και ξαναεμφανίζεται στα 1200 με τους Βυζαντινούς, πριν την Τουρκοκρατία – γιατί πολλοί δίνουν προέλευση του ονόματος στους Τούρκους – αλλά και το ’21 πολεμώντας τους Τουρκαλβανούς.

Με αυτά τα πολύ συνοπτικά, θέλω να πω πως πρόγονοί των Κραβαριτών, σύμφωνα με τις πηγές, είναι οι Κουρήτες ή και Καρηβαρείτες. Ο αρχαιότερος λαός της Αιτωλίας. Τώρα, αν κάποιος αμφιβάλλει για την φυλετική του καθαρότητα, …το τεστ DNA ίσως είναι μια λύση…

Κανένας δεν είναι υπεύθυνος για την καταγωγή του, ή την ιστορία των προγόνων του, παρά για τα δικά του έργα και ημέρες.

Εμείς οι Κραβαρίτες, όμως, έχουμε πολλούς λόγους να είμαστε περήφανοι για τους προγόνους μας.