0 1956: Η κατασκευή του δρόμου Θέρμου-Πέρκου-Περίστας

Βρισκόμαστε στις αρχές της 10ετίας του ΄50.

Τα ορεινά χωριά της Ναυπακτίας ξαναβρίσκουν το κανονικό ρυθμό της ζωής τους, μετά τη λαίλαπα
της Κατοχής και του Εμφύλιου. Η μεταπολεμική ζωή όμως στα χωριά έχει και επί πλέον απαιτήσεις. Η σύνδεσή τους με τα αστικά κέντρα, με αμαξιτό δρόμο, είναι το όνειρό τους. Aπο τον Πέρκο για να πάει κάποιος στο Θέρμο η διαδρομή με τα πόδια ήταν για τους "γρήγορους" έξι ώρες  και η επάνοδος απο Θέρμο προς Πέρκο περίπου οκτώ ώρες αν λάβουμε υπόψη τις απότομες ανηφόρες απο το Βαλτσόρεμα μέχρι το Διασελάκι. Οι χειμερινοί μήνες ήταν ιδιαίτερα δύσκολοι γιατί έπρεπε να περάσουν μέσα απο το ποτάμι .

Το κεφαλοχώρι ο Πλάτανος έχει ήδη συνδεθεί με την πόλη της Ναυπάκτου από τις αρχές του 1950.

Οι κάτοικοι των χωριών Περίστας και Πέρκου διεκδικούν τη συνέχιση της διάνοιξης του δρόμου, έως τα χωριά τους.

Οι Πλατανιώτες αρχικά δέχονται την πρόταση αυτή για τη διάνοιξη του δρόμου. Στη συνέχεια όμως την απορρίπτουν, γιατί κυριάρχησε η νοοτροπία ότι ο δρόμος δεν πρέπει να συνεχιστεί πέραν από το Πλάτανο, ο οποίος θα πρέπει να είναι το τέρμα του αυκινητόδρομου και το κέντρο της περιοχής.

Οι Περιστιάνοι και οι Περκιώτες εξοργίζονται για τη στάση αυτή των Πλατανιωτών και αποφασίζουν να προχωρήσουν στη διάνοιξη νέου δρόμου από Βαλτσόρεμα-Διασελάκι-Πέρκος-Περίστα.

Ο δραστήριος Σύλλογος των Περιστιάνων της Αμερικής ενεργοποιείται.

Εν τάχει συγκροτούν άτυπη Ερανική Επιτροπή για να συγκεντρώσει εισφορές και να προχωρήσει στη χάραξη και τη διάνοιξη του εν λόγω αμαξιτού δρόμου.

Στην Επιτροπή συμμετέχουν επίλεκτα μέλη της Κοινωνίας του Πέρκου, της Περίστας και των Περιστιάνων τα Αμερικής..

Πρόεδρος αναλαμβάνει ο στρατηγός Αθανάσιος Στράγγος, από τον Πέρκο και Ταμίας ο Κώστας Ράπτης, Γραμματέας της Κοινότητας Περίστας.

Άλλα μέλη είναι ο Γεώργιος Παπαηλίας, εκπρόσωπος του Συλλόγου των Περιστιάνων της Αμερικής, ο Φώτιος Βίτσας, εκπρόσωπος των Περκιωτών, ο Βασίλειος Βαλαώρας, Καθηγητής Πανεπιστήμιου και ο Γεώργιος Καγκάνης.

Οι εισφορές των κατοίκων ξεπερνούν κάθε προσδοκία. Τα δολάρια των πλουσίων της Αμερικής και οι δραχμές των φτωχών της Ελλάδας ανταμώνονται για να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο.

Η Επιτροπή συνεργάζεται με το Γραφείο Μηχανικού Τριχωνίδας και ο μηχανικός Βασίλης Πριόβολος αναλαμβάνει τη χάραξη του δρόμου Βαλτσόρεμα-Καστρί-Διασελακι-Σταυρός-Σκλήμνα-Πέρκος-Κεχρινιά-Περίστα.

Μισθώνονται μηχανήματα και η διάνοιξη αρχίζει. Οι εργασίες συνεχίζονται με γρήγορο ρυθμό. Το

1949-Το ξύλινο γεφύρι
 στο Βαλτσόρεμα

Καστρί παραδίνεται στο λεπίδι της μπουλντόζας κι ο βραχοφάγος «Μανίκας» τελειώνει τον εκβραχισμό στις σάρες του Πέρκου. Εκτός αυτού έπρεπε να γίνουν και τεχνικά έργα με τοίχους αντιστήριξης στις απότομες πλαγιές του Πέρκου κι όλα αυτά με κίνδυνο της ζωής τους , κυριολεκτικά δεμένοι και κρεμασμένοι στο κενό  πάνω σε πάτερα κατασκευασμένα απο κέδρο που έμπηγαν στους τοίχους για να πατάνε και να τους  κτίσουν.

Η στρατιωτική γέφυρα μέχρι
τις μέρες μας

Εν τω μεταξύ ο στρατηγός Στράγγος εκμεταλλευόμενος τη γνωριμία του με το Θέρμιο Γιάννη Νικολίτσα, τέως Υπουργό, πετυχαίνει τη γεφύρωση του Εύηνου, με στρατιωτική γέφυρα, τύπου «Μπέλλεϋ».

Τον Αύγουστο του 1956 ο δρόμος έχει τελειώσει. Το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Ένας αμαξιτός δρόμος 25 χιλιομέτρων, σε δύσβατο και απρόσιτο έδαφος, χωρίς καμιά κρατική ενίσχυση, που διανοίχτηκε με εισφορές των ντόπιων κατοίκων και των Περιστιάνων της Αμερικής παραδόθηκε σε χρήση. Τα πρώτα αυτοκίνητα έφτασαν κορναρίζοντας στον Πέρκο και στην Περίστα. Οι κάτοικοι πανηγυρίζουν και εορτάζουν το γεγονός.

Να πως σχολίασε ό τοπικός τύπος το ιστορικό αυτό γεγονός της περιοχής.

«Νέα Εποχή» (Αγρίνιον) 16-9-1956

Η ΝΕΑ ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΥ – ΠΕΡΚΟΥ – ΠΕΡΙΣΤΗΣ

ΕΡΓΟΝ ΠΡΟΟΔΟΥ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Κατεσκευάσθει με χρήματα των εν Αμερικάνων ομογενών και δια προσωπικής εργασίας των κατοίκων.

Οι κάτοικοι της ορεινής Τριχωνίδος και Ναυπακτίας πανηγυρίζουν δι’ εν υψίστης σημασίας και σπουδαιότητος γεγονός το οποίον δι’ αυτούς όνειρον πολλών ετών.

Την εγκαινίασιν της νέας οδικής αρτηρίας Θέρμου – Πέρκου – Περίστης.

Η απροσπέλαστος μέχρι τούδε ορεινή Ναυπακτία διεσχίσθη προ ημερών από υπερπολυτελείς κούρσες και άλλα τροχοφόρα που έφεραν μήνυμα χαράς και αγαλλιάσεως, εις τους επί τόσα χρόνια ταλαιπωρημένους ορεσίβιους Ναυπακτίους τους πραγματικά αποκλεισμένους από τα αστικά κέντρα. Και την χαράν αυτήν την είδον ζωγραφισμένην εις τα πρόσωπα των όταν παρηκολούθησα τον εορτασμό του γεγονότος από τους συμπαθείς κατοικους του Πέρκου και της Περίστης εις τον οποίον μετέσχον συν γυναιξί και τέκνοις.

Οι ευγενείς και φιλοπρόοδοι συμπολίται αδελφοί κ.κ Φώτιος και Γρηγόριος Στρανομίτης με προσεκάλεσαν να μετάσχω του εορτασμού και να μεταφέρω δια των στηλών αυτών τας εντυπώσεις μου.

Και ο κ. Ηλίας Ξένος ησθάνθη ιδιαιτέραν χαράν δια την έμπνευσιν αυτήν των Αφών Στρανομίτη, να έλθει δηλαδή εις το φως της δημοσιότητος το γεγονός τούτο.

Η διαδρομή υπήρξεν εξαίσια από πάσης απόψεως και μου έδωσεν την ευκαιρίαν να διαπιστώσω ότι η διάνοιξις της αμαξίτης οδού Θέρμου – Πέρκου - Περίστης αποτελεί πράγματι τεχνικόν άθλον άνευ προηγουμένου.

Καθ’ όλην την διάρκειαν της διαδρομής οι κάτοικοι των ενδιαμέσων σταθμών και χωρίων υποδέχοντο την διέλευσιν του αυτοκινήτου με υπέρμετρον ενθουσιασμόν και χειροκροτήματα. Είδον εις τους οφθαλμούς των απλών αυτών ανθρώπων σπινθηροβόλον βλέμμα αυτοπεποιθήσεως δια μίαν καλυτέραν και προοδευτικωτέραν αύριον.

Εις την τοποθεσίαν Ταξιάρχης όπου το ομώνυμον εξωκκλήσι, εσταθμέυσαμεν δια να διέλθουν τα εκ Περίστης επιστρέφοντα αυτοκίνητα με τους εκ Θέρμου επισκέπτας, εν οίς ο Πρόεδρος της Κοινότητας κ. Αντωνόπουλος, ο ε.α στρατηγός κ. Βάρσος, ο κ. Βίτσας, και ο κ. Αραπογιάννης.

Εις τον Ταξιάρχην υπάρχει πηγή άφθονου κρυσταλλικού ύδατος και οι κ.κ. Φώτης και Γρηγόριος Στρανομίτης εξέφρασαν την επιθυμίαν να κατασκευάσουν με έξοδα των και εις μνήμης του πατρόν των κοινοτικήν βρύσην με υπόστεγον η οποία θα αποτελέση την απαρχήν της αξιοποιήσεως της θαυμασίας αυτής τοποθεσίας ως κέντρου των διερχομένων ανυτοκινήτων και πηγήν χρήματος δια τους κατοίκους.

Επίσης θα κατασκευάσουν και εικόνισμα, θα διαθέσουν δε και ανάλογον ποσόν δια τον εξωραϊσμόν και ανακαίνησιν του εξωκλησίου των Ταξιαρχών. Όταν εισείλθομεν εις τον Πέρκον, πολλοί κάτοικοι εξήλθον προς προϋπάντησιν όχι ημών – αλλά του αυτοκινήτου. Η πρώτη εκδήλωσις της χαράς των κατοίκων, οι οποίοι επανηγύριζαν τη συνοδεία λαϊκών οργάνων. Δύναμαι να ειπώ ότι η είσοδος του αυτοκινήτου εις το Πέρκον και Περίσταν αποτέλεσαν δια τους κατοίκους ιστορικόν γεγονός ως οι ίδιοι άλλωστε το εχαρακτήρισαν.

Και δεν είναι μικρό πράγμα να πάη αυτοκίνητο στον Πέρκο και στην Περίστα. Χαρακτηριστικά ο κ. Φώτιος Στρανομίτης και με καταφανή συγκίνησιν είπεν. «Ποτέ μου δεν περίμενα να δω να πατήση ρόδα στο χωριό μου. Ας είναι δοξασμένον το όνομα του Θεού».

Η κατασκευή της οδού υπήρξεν πολυδάπανος και η θέα που παρέχει είναι μεγαλοπρεπής. Ανάμεσα από τας χαραδρώσεις των οροσειρών κυλά τα νερά του ο γραφικός ποταμός Φείδαρης ενώ εις τας απέναντι παρυφάς διακρίνονται διάφορα χωριουδάκια και η κοινότης της Κονίσκης.

Άγονοι τόποι αλλά με κατοίκους εργατικούς, φιλοπρόοδους και αγνούς. Πως και ποιοι εβοήθησαν όμως δια να αποχτήση η ορεινή Ναυπακτία αμαξιτήν οδόν;

Το Κράτος; Όχι!!

«Μας έχουν παραπεταμένους εμάς παιδάκι μου», μου είπε ένας λεβεντόγερος με πατροπαράδοτη φουστανέλλα του. «και όταν μας θέλη η πατρίδα μας θυμάται και όταν πλησιάζουν εκλογές έρχονται οι πολιτικάντηδες για ψήφους, μας τάζουν λαγούς με πετραχήλια, κι άμα βγουν βουλευτάδες, εδώ παν οι άλλοι».

Ποίος λοιπόν εβοήθησεν;

Πρώτα οι ομογενείς με επί κεφαλής τους κ.κ. Γ. Παπαηλίαν, Γ. Καγκάνην κ τον ιατρόν καθηγητήν Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Β. Βαλαώραν οι οποίοι εκτός των ατομικών χρημάτων τα οποία διέθεσαν διενήργησαν μεταξύ των μελών του εν Αμερική Συλλόγου «Ένωσις Περίστης ο Άγιος Αθανάσιος» και συγκέντρωσαν 17,000 δολλάρια δια την κατασκευήν της οδού. Πράγματι εάν οι κ.κ. Παπαηλίας, Καγκάνης και Βαλαώρας δεν εκινούντο, η κατασκευή της οδού θα παρέμεινε ως όνειρο πολλών ακόμη ετών.

Πολλά ταξείδια επραγματοποίησαν οι καλοί αυτοί ομογενείς δια να πραγματοποιηθή το ζωτικής σημασίας έργον, της ζωτικής αυτής αρτηρίας.

Και εξακολουθούν ακόμη να επιστατούν εις την τελειοποίηση των εργασιών, προτίθενται δε να συγκεντρώσουν νέο ποσό χρημάτων δια την επέκτασιν της οδού προς Άγιο Δημήτριο και Νεοχώριον.

Επί κεφαλής των εν Πέρκω και Περίστη εργασθέντων είναι ο ε.α. Στρατηγός κ. Α. Στράγγος εις τον οποίον ομογενείς και κάτοικοι έχουν απεριόριστον εμπιστοσύνην και του ανέθεσαν την διαχείρισην των χρημάτων. Εξ’ άλλου συνέβαλεν κατά πολύ και ο τέως υπουργός κ. Νικολίτσας εις τας φροντίδας του οποίου τόσον εξυπηρέτησεν την όλην υπόθεσιν.

Επίσης δια διενεργηθέντος εράνου μεταξύ των κατοίκων του Πέρκου και άλλων εκπατρισθέντων και διαμένοντος εις διαφόρους πόλεις της Ελλάδος, κατόπιν ενεργειών του Στρατηγού συνεκεντρώθη το ποσόν των 150,000 δραχμών.

Το γεγονός της εισόδου των αυτοκινήτων εις το Πέρκον εορτάσθει μεγαλοπρεπώς ως ελέχθη, και εις την αρχήν του παρόντος με συμμετοχή όλων των κατοίκων και των Προέδρων των κοινοτήτων Θέρμου, Διασελακίου, και Περίστης.

Ο Στρατηγός κ. Στράγγος έκοψεν συμβολικώς την ταινίαν και εισήλθον θριαμβευτικώς τα πρώτα αυτοκίνητα.

Επηκολούθησεν αγιασμός και την μεσημβρίας η κοινότης Πέρκου παρέθεσεν επίσημον γεύμα εις το οποίον παρεκάθησαν υπερεκατόν πρόσωπα. Κατά την διάρκειαν του γεύματος ηγέρθησαν προπόσεις. Πρώτος ήγειρεν πρόποσιν ο Στρατηγός κ. Στράγγος όστις έτόνισεν την σημασίαν της εγκαινιάσεως της νέας οδού και ηυχαρίστησεν όλους όσους σενέβαλον εις την κατασκευήν της. Εν συνεχεία ήγειραν πρόποσιν οι εν Αμερική ομογενείς και εκ των πρωτεργατών του έργου κ.κ. Γ. Παπαηλίας και Γ. Καγκάνης, ο κ. Βίτσας (Θέρμου) και οι Πρόεδροι Διασελακίου, Πέρκου και Περίστης.

Έντος ολίγου ολοκληρούνται αι εργασίαι της οδού προς Περίσταν και ελπίζεται εντός Οκτωβρίου ότι θα γίνουν τα επίσημα εγκαίνια εν Περίστη παρουσία των Αρχών του νόμου και των βουλευτών.

Ο κ. Καγκάνης θα διενεργήση νέον έρανον εις Αμερικήν δια να συνεχίση των εργασιών και επέκτασιν της οδού προς Καστανιάν και Αγίου Δημητρίου και ούτω θα ενωθή οδικώς η τριχωνίς με την ορεινή Ναυπακτία και Ευρυτανίαν.

Ο κ. Καραπιπέρης που τυγχάνει βουλευτής Ευρυτανίας και υφυπουργός των Συγκοινωνιών ελπίζομεν ότι θα κατανοήση την σημασίαν του έργου και την προσπάθειαν των ομογενών και θα συμβάλλη δια την πραγματοποίησιν του σπουδαίου τούτου έργου.

ΓΡΗΓ. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Επιμέλεια κειμένων: Γ. Κοτρώνης